Dozór elektroniczny to gwarancja odbywania kary na wolności z pewnymi istotnymi ograniczeniami. Dzięki temu skazanemu umożliwia się naprawienie popełnionych błędów oraz jednoczesne wypełnianie swoich dotychczasowych obowiązków, do których zalicza się na przykład chodzenie do pracy, zajmowanie się domem czy opieka nad dziećmi. Pod jakimi warunkami Sąd penitencjarny wydaje postanowienie o odbywaniu kary w systemie dozoru elektronicznego? Kiedy należy złożyć wniosek o dozór elektroniczny?
Co to jest dozór elektroniczny?
Dozór elektroniczny jest nowoczesnym system odbywania kary pozbawienia wolności poza murami zakładu karnego. Aby móc kontrolować przebieg kary i rejestrować cały jej przebieg, wykorzystywany jest w tym celu specjalny nadajnik instalowany na nodze lub przegubie dłoni skazanego. Urządzenie służące do monitoringu montowane jest zaś w miejscu, gdzie skazany karę odbywa. Kontroluje ono, czy skazany przebywa w miejscu, które Sąd penitencjarny wyznaczył do odbywania kary, w godzinach, które wyznaczył. W momencie nieobecności, spóźnienia lub innego naruszenia wyznaczonego przez sąd harmonogramu dnia, urządzenie od razu wysyła taką informację do Centrali Monitorowania. To miejsce dokładnie rejestrujące cały przebieg kary, a także zapisujące wszelkie zdarzenia, a szczególnie naruszenie warunków odbywania ustalonej kary.
Dozór elektroniczny w Polsce wczoraj i dziś
Pierwszy etap realizacji dozoru elektronicznego w naszym kraju został wprowadzony w życie we wrześniu 2009 r. Od 1 stycznia 2012 r. system zaczął już obowiązywać na terenie całej Polski. System Dozoru Elektronicznego jest najnowocześniejszym, nieizolacyjnym system wykonywania kary pozbawienia wolności. Dzięki niemu możliwe jest kontrolowanie przebywania skazanego w ustalonych miejscach (dozór stacjonarny), ustalenie aktualnego pobytu osadzonego (dozór mobilny) jak również kontrolowanie zachowywania przez skazanego odpowiedniej odległości od osoby wskazanej przez sąd (dozór zbliżeniowy).
W tym roku z odbywania kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego mogą skorzystać osoby które złamały prawo i zostały skazane na karę pozbawienia wolności do 1 roku i 6 miesięcy. Do tej pory było to możliwe jedynie w przypadku skazanych na karę do roku pozbawienia wolności.
Zwiększenie wymiaru kary zawdzięczamy Art. 15 ustawy z dnia 31 marca 2020 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. 2020 poz. 568).
Kto może zostać objęty dozorem elektronicznym?
Dozór elektroniczny w miejsce kary więzienia możliwy jest przede wszystkim, gdy pozwalają na to warunki techniczne. Trzeba także pamiętać, że jeżeli skazany mieszka razem z osobami pełnoletnimi, lokatorzy muszą zgodzić się w formie pisemnej na wykonywanie przez taką osobę kary w systemie dozoru elektronicznego w miejscu ich wspólnego zamieszkania. Zgoda obejmuje również oświadczenie o umożliwieniu przeprowadzania czynności kontrolnych przez podmiot dozorujący
Dozór elektroniczny – warunki
Aby wniosek o dozór elektroniczny został rozpatrzony pozytywnie, muszą oprócz warunków technicznych, spełnione zostać również te poniższe:
- wobec skazanego zapadł wyrok skazujący na karę pozbawienia wolności do roku i 6 miesięcy
- przestępstwo nie zostało dokonane w ramach multirecydywy
- dozór elektroniczny jest wystarczający do osiągnięcia celów kary
- skazany dysponuje określonym miejscem stałego pobytu
- w przypadku gdy skazany jest przed rozpoczęciem odbywania kary w zakładzie karnym a względy bezpieczeństwa i stopień demoralizacji nie przemawiają za koniecznością osadzenia go w zakładzie zamkniętym
- w przypadku gdy skazany przebywa już w zakładzie karnym, ale za udzieleniem zezwolenia na objęcie go dozorem elektronicznym przemawiają jego dotychczasowa postawa oraz zachowanie.
Opaska dozoru elektronicznego
Opaska, bądź też bransoletka elektroniczna dla skazanego to nic innego jak nadajnik, który jest zakładany na rękę lub nogę. Ponadto w miejscu stałego pobytu skazanego zostaje zainstalowane urządzenie rejestrujące odbierające sygnał z nadajnika i przekazujące informację do centrali o aktualnym miejscu przebywania skazanego.
Dozór elektroniczny – koszty
Dozór elektroniczny jest doskonałą opcją zarówno dla samego skazanego (może na przykład dalej wykonywać dotychczasową pracę), jak i dla państwa (brak kosztów pobytu skazanego w zakładzie) oraz dla ewentualnych wierzycieli (skazany jest np. w stanie płacić raty alimentacyjne, ponieważ pracuje).
Dlaczego dozór elektroniczny to najlepsze wyjście dla skazanego?
Dozór elektroniczny nie wywołuje skutków, towarzyszących izolacji penitencjarnej jednocześnie spełniając postulat sprawiedliwości społecznej. Z tego właśnie powodu dozór elektroniczny dedykowany jest sprawcom, którzy swoim zachowaniem wykazują, że nie są niebezpieczni i zdemoralizowani.
Zazwyczaj Sąd penitencjarny wychodzi z założenia, że jeśli orzeczona kara jednostkowa bądź suma kar nie przekraczają dwunastu miesięcy, należy uznać, że skazany to osoba umiejąca żyć w społeczeństwie i stosująca zasady moralne, a która jedynie dopuściła się „jednorazowego” błędu.
Kiedy złożyć wniosek o dozór elektroniczny?
Wniosek o dozór elektroniczny najlepiej składać od razu po uprawomocnieniu się wyroku skazującego. Wniosek o udzielenie przez Sąd penitencjarny zezwolenia na odbycie kary w systemie dozoru elektronicznego należy dostarczyć pocztą bądź złożyć go osobiście w siedzibie Sądu Okręgowego, który jest właściwy dla miejsca zamieszkania skazanego.
Dozór elektroniczny – ile się czeka?
Posiedzenie w sprawie o dozór elektroniczny co do zasady powinno odbyć się w ciągu 30 dni od dnia złożenia wniosku do Sądu Penitencjarnego. Gdy wyrok skazujący na karę pozbawienia wolności uprawomocni się, rozpoczyna się tym samym etap wykonania wyroku prowadzący do wydania nakazu stawiennictwa w zakładzie karnym. Jeśli Sąd Penitencjarny odmówi udzielenia zgody na dozór elektroniczny, od tej decyzji przysługuje prawo wniesienia zażalenia do Sądu Apelacyjnego. A zatem – im szybciej wniosek o dozór elektroniczny dotrze do Sądu Penitencjarnego, tym większe zachodzi prawdopodobieństwo, że zostanie on rozpoznany jeszcze przed terminem stawienia się w zakładzie karnym.
Czy sąd zawsze zezwala na odbywania kary w Systemie Dozoru Elektronicznego?
Zawsze trzeba liczyć się z odrzuceniem przez sąd naszego wniosku o dozór elektroniczny. Z tego względu tak ważna jest odpowiednia konstrukcja wniosku, dostarczenie go we właściwym Sądzie Penitencjarnym, jak również sformułowanie wniosków dodatkowych. Należy pamiętać, że sam fakt złożenia wniosku o odbywanie kary w systemie EDS nie wstrzymuje wykonania kary. Skazany jeżeli otrzyma zarządzenie o wykonaniu kary do czasu rozpatrzenia wniosku, musi stawić się do odpowiedniego aresztu, celem odbycia kary.
Istotne jest również, aby załączyć do wniosku pisemną zgodę wszystkich osób pełnoletnich wspólnie zamieszkujących z osobą skazaną, na wykonywanie kary w SDE oraz na przeprowadzanie przez właściwy podmiot dozorujący czynności kontrolnych mających na celu sprawdzenie prawidłowego funkcjonowania urządzenia rejestrującego oraz nadajnika.
Chcesz mieć pewność prawidłowego wypełnienia wniosku? Zapraszam do kontaktu z Kancelarią poprzez formularz kontaktowy bądź telefonicznie pod numerem +48 500 427 274
git