Odpowiedzialność karna za składanie fałszywych zeznań grozi zarówno podczas procesu karnego, jak również podczas postępowania cywilnego. Oprócz kilku wyjątkowych sytuacji, świadek jest zawsze zobowiązany do złożenia zeznań.
Świadkowi składającemu fałszywe zeznania grozi oskarżenie o popełnienie występku, co jest zagrożone karą pozbawienia wolności do 3 lat. Każda osoba, która zeznaje w charakterze świadka, zostaje wcześniej poinformowana o odpowiedzialności karnej w przypadku składania fałszywych zeznań.
Kto ma prawo do odmowy składania zeznań?
- małżonkowie stron
- zstępni
- wstępni
- rodzeństwo
- powinowaci w tej samej linii lub stopniu
- osoby pozostające ze stronami w stosunku przysposobienia
Prawo do odmowy zeznań funkcjonuje także po rozwodzie bądź rozwiązaniu stosunku przysposobienia.
Prawo do odmowy złożenia zeznań nie ma ograniczeń czasowych, ale czas, w którym świadek chce z niego skorzystać zadecyduje o konsekwencjach procesowych. Jeśli najpóźniej przed rozpoczęciem pierwszego zeznania w postępowaniu sądowym oświadczy, że chce skorzystać z prawa do odmowy zeznań, to nawet poprzednio złożone zeznania nie mogą być dowodem w sprawie ani być nawet odtworzone podczas procesu.
Kiedy świadek nie może odmówić składania zeznań?
Świadek nie może odmówić składania zeznań w postępowaniach o prawa stanu czyli na przykład w sprawach dotyczących:
- ustalenia istnienia lub nieistnienia małżeństwa
- unieważnienia małżeństwa
- ustalenia lub zaprzeczenia macierzyństwa
- ustalenia lub zaprzeczenia ojcostwa
Wyjątek stanowią sprawy o rozwód.
Kiedy świadek ma prawo do odmowy udzielenia odpowiedzi na pytanie?
Świadek nie musi odpowiadać na konkretne pytania, jeśli mogłoby to narazić jego bądź też jego bliskich, na odpowiedzialność karną, hańbę lub dotkliwą i bezpośrednią szkodę majątkową.
Odmowa odpowiedzi na pytanie przysługuje także w sytuacji gdy zeznanie wiązałoby się ze złamaniem tajemnicy zawodowej. Przykładem może być osoba duchowna, która może odmówić składania zeznań dotyczących faktów, które usłyszała na spowiedzi.
Gdy świadek odmówi składana zeznań gdy jest to nieuzasadnione, sąd może skazać go na karę grzywy.
Jakie są konsekwencje złożenia fałszywych zeznań?
Świadkowi który mija się z prawdą bądź ją zataja pomimo złożenia przysięgi i wysłuchania pouczenia o odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych zeznań, grozi kara pozbawienia wolności do 3 lat.
W sytuacji gdy świadek nie wiedział o prawie odmowy zeznań, które mogą zagrozić odpowiedzialnością karną jemu bądź jago bliskim, nie będzie ukarany.
Kiedy można uniknąć odpowiedzialności za składanie fałszywych zeznań?
- kiedy zeznania te nie mają wpływu na rozstrzygnięcie sprawy
- gdy świadek dokona sprostowania zeznania jeszcze przed nieprawomocnym rozstrzygnięciem procesu
Nie można pociągnąć do odpowiedzialności karnej oskarżonego bądź podejrzanego, który złożył wyjaśnienia. Tak samo wygląda sytuacja, kiedy oskarżony w danym postępowaniu zeznawał wcześniej w charakterze świadka co do okoliczności związanych z zarzucanym mu czynem.
Przestępstwo krzywoprzysięstwa nie tylko w postępowaniu karnym
Przestępstwa składania fałszywych zeznań można dopuścić się między innymi w postępowaniu cywilnym, administracyjnym czy podatkowym. Może do tego dojść zarówno przed sądem, jak i na policji, w prokuraturze, urzędzie skarbowym czy w ZUS-ie. Sprawca takiego czynu podlega odpowiedzialności karnej w każdym przypadku, gdy przepis ustawy przewiduje możliwość odebrania oświadczenia pod rygorem odpowiedzialności karnej.
Składanie fałszywych zeznań w procesie z udziałem pracodawcy
Złożenie fałszywych zeznań grozi pracownikowi konsekwencjami, które dotyczą jego stosunku pracy. Gdy pracodawca uznał, że postępowanie pracownika jest ciężkim naruszeniem podstawowych obowiązków w pracy, może rozwiązać z nim umowę o pracę w trybie dyscyplinarnym.
0 komentarzy